Εκπαιδευτικό επίπεδο πληθυσμού
Το εκπαιδευτικό επίπεδο του πληθυσμού μιας περιοχής παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του επενδυτικού και οικονομικού προφίλ της περιοχής αυτής. Δεδομένης της απαιτούμενης εξειδίκευσης του εργατικού δυναμικού από την αγορά εργασίας, το ποσοστό ατόμων που έχουν ολοκληρώσει τουλάχιστον κάποιο μεταδευτεροβάθμιο κύκλο εκπαίδευσης συμβάλει στην οικονομική και αναπτυξιακή δυναμική της περιοχής.
Πίνακας 3. Εκπαιδευτικό επίπεδο πολιτών ΕΕ27 άνω των 25 ετών, με βάση το φύλο και το επίπεδο κύκλου σπουδών (EUROSTAT,2021).
Σε ό,τι αφορά το σύνολο των πολιτών άνω των 25 ετών των 27 κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Πίνακας 3), το 2020 η πλειοψηφία (46,1%) είχαν ολοκληρώσει το λύκειο (δευτεροβάθμια εκπαίδευση), ενώ το 21% είτε είχε ολοκληρώσει το γυμνάσιο, είτε το δημοτικό, είτε δεν είχε ολοκληρώσει κανένα υποχρεωτικό κύκλο σπουδών. Ένας στους τρεις ευρωπαίους πολίτες είχε ολοκληρώσει τουλάχιστον ένα μεταδευτεροβάθμιο κύκλο σπουδών (δίπλωμα ΙΕΚ, πτυχίο/ δίπλωμα, μεταπτυχιακός/ διδακτορικός τίτλος σπουδών). Το ποσοστό αυτό αυξήθηκε κατά 29,1% σε σχέση με το 2011, ενώ αντίστοιχα μειώθηκε κατά 22,2% το ποσοστό των ευρωπαίων που είτε έχουν ολοκληρώσει το γυμνάσιο, είτε το δημοτικό, είτε δεν έχουν ολοκληρώσει κανένα υποχρεωτικό κύκλο σπουδών. Το ποσοστό όσων έχουν ολοκληρώσει το λύκειο (δευτεροβάθμια εκπαίδευση) παραμένει διαχρονικά σχετικά σταθερό (EUROSTAT, 2021).
Πίνακας 4. Εκπαιδευτικό επίπεδο Ελλήνων πολιτών άνω των 15 ετών, με βάση το φύλο και το επίπεδο κύκλου σπουδών (EUROSTAT,2021).
Σε εθνικό επίπεδο (Πίνακας 4), το 2020 η πλειοψηφία των πολιτών άνω των 25 ετών στην Ελλάδα (46,1%) είχαν ολοκληρώσει το λύκειο (δευτεροβάθμια εκπαίδευση), ενώ το 21,2% είτε είχε ολοκληρώσει το γυμνάσιο, είτε το δημοτικό, είτε δεν είχε ολοκληρώσει κανένα υποχρεωτικό κύκλο σπουδών. Ένας στους τρεις Έλληνες πολίτες είχε ολοκληρώσει τουλάχιστον ένα μεταδευτεροβάθμιο κύκλο σπουδών (δίπλωμα ΙΕΚ, πτυχίο/ δίπλωμα, μεταπτυχιακός/ διδακτορικός τίτλος σπουδών). Το ποσοστό αυτό αυξήθηκε κατά 28,7% σε σχέση με το 2011, ενώ αντίστοιχα μειώθηκε κατά 40,1% το ποσοστό των Ελλήνων που είτε έχουν ολοκληρώσει το γυμνάσιο, είτε το δημοτικό, είτε δεν έχουν ολοκληρώσει κανένα υποχρεωτικό κύκλο σπουδών. Το ποσοστό όσων έχουν ολοκληρώσει το λύκειο (δευτεροβάθμια εκπαίδευση) αυξήθηκε κατά 17,9% σε σχέση με το 2011 (EUROSTAT, 2021). Παρατηρείται, στην περίπτωση της Ελλάδας, ταχεία αύξηση του πληθυσμού που ολοκληρώνει την υποχρεωτική εκπαίδευση, σε βάρος την πληθυσμιακής ομάδας που έχουν ολοκληρώσει μέχρι και το Γυμνάσιο.
Στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας η εικόνα είναι διαφορετική (Πίνακας 5). Το 2020 η πλειοψηφία των πολιτών άνω των 25 ετών στη Δυτική Ελλάδα (41,4%) είχαν ολοκληρώσει το λύκειο (δευτεροβάθμια εκπαίδευση), ενώ το 33,6% είτε είχε ολοκληρώσει το γυμνάσιο, είτε το δημοτικό, είτε δεν είχε ολοκληρώσει κανένα υποχρεωτικό κύκλο σπουδών. Ένας στους τέσσερεις κατοίκους της Δυτικής Ελλάδας είχε ολοκληρώσει τουλάχιστον ένα μεταδευτεροβάθμιο κύκλο σπουδών (δίπλωμα ΙΕΚ, πτυχίο/ δίπλωμα, μεταπτυχιακός/ διδακτορικός τίτλος σπουδών). Το ποσοστό αυτό αυξήθηκε κατά 19,6% σε σχέση με το 2011, ενώ αντίστοιχα μειώθηκε κατά 25% το ποσοστό των κατοίκων της Δυτικής Ελλάδας που είτε έχουν ολοκληρώσει το γυμνάσιο, είτε το δημοτικό, είτε δεν έχουν ολοκληρώσει κανένα υποχρεωτικό κύκλο σπουδών. Το ποσοστό όσων έχουν ολοκληρώσει το λύκειο (δευτεροβάθμια εκπαίδευση) αυξήθηκε κατά 20,7% σε σχέση με το 2011, περισσότερο σε σχέση με την αύξηση σε εθνικό επίπεδο (EUROSTAT, 2021). Παρατηρείται, στην περίπτωση της Δυτικής Ελλάδας, σημαντικά μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού που έχει ολοκληρώσει μέχρι και το Γυμνάσιο, καθώς και σημαντικά μικρότερο ποσοστό αποφοίτων μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και άνω, τόσο σε σχέση με τον εθνικό, όσο και με τον ευρωπαϊκό μέσο, αντίστοιχα. Η κατάσταση έχει βελτιωθεί σημαντικά σε σχέση με το 2011, οπότε οι μισοί σχεδόν κάτοικοι είτε είχαν ολοκληρώσει το γυμνάσιο, είτε το δημοτικό, είτε δεν είχαν ολοκληρώσει κανένα υποχρεωτικό κύκλο σπουδών.
Πίνακας 5. Εκπαιδευτικό επίπεδο πολιτών της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας άνω των 15 ετών, με βάση το φύλο και το επίπεδο κύκλου σπουδών (EUROSTAT, 2021).
Εικόνα 3. Ποσοστό πληθυσμού άνω των 25 ετών που έχουν ολοκληρώσει μέχρι και το Γυμνάσιο στην ΕΕ27, στην Ελλάδα και στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας (EUROSTAT, 2021).
Συγκρίνοντας τις τρεις γεωγραφικές περιοχές μεταξύ τους (Εικόνα 1), είναι εμφανές πως σε ό,τι αφορά τους πολίτες άνω των 25 ετών που έχει παρακολουθήσει (μερικώς ή/ και με επιτυχία) μέχρι και το Γυμνάσιο, η Δυτική Ελλάδα υστερεί σημαντικά τόσο σε σχέση με το εθνικό επίπεδο, όσο και σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το επίπεδο δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού της περιοχής. Από την άλλη, ο αριθμός των πολιτών που είτε έχει ολοκληρώσει το γυμνάσιο, είτε το δημοτικό, είτε δεν έχει ολοκληρώσει κανένα υποχρεωτικό κύκλο σπουδών μειώνεται ταχύτερα σε σχέση με τον εθνικό και ευρωπαϊκό μέσο, αυξάνοντας την πιθανότητα σύγκλισης με την Ελλάδα και την ΕΕ27 εντός της επόμενης δεκαετίας.
Σε ό,τι αφορά το φύλο, σε ευρωπαϊκό επίπεδο το 26,4% των ανδρών και το 27,6% των γυναικών το 2011 είτε είχαν ολοκληρώσει το γυμνάσιο, είτε το δημοτικό, είτε δεν είχαν ολοκληρώσει κανένα υποχρεωτικό κύκλο σπουδών. Τα ποσοστά αυτά μειώθηκαν κατά το 2020 σε 21,6% και 20,3%, αντίστοιχα. Το χάσμα ανάμεσα στα δύο φύλα παρέμεινε διαχρονικά αμελητέο. Σε εθνικό επίπεδο τα ποσοστά το 2020 σχεδόν ταυτίστηκαν, ανερχόμενα σε 21,1% (άνδρες) και 21,3% (γυναίκες), αντίστοιχα. Το 2011 το ποσοστό των ανδρών υπερείχε 4% περίπου. Σε επίπεδο Δυτικής Ελλάδας, το χάσμα είναι επίσης αμελητέο (33,2% των ανδρών, έναντι 34,1% των γυναικών), πράγμα που δεν ίσχυε το 2011, όταν το ποσοστό των ανδρών που είχαν ολοκληρώσει μέχρι και το Γυμνάσιο υπερείχε κατά 7% περίπου των γυναικών (Εικόνα 2).
Εικόνα 4. Ποσοστό πληθυσμού (άνδρες και γυναίκες) άνω των 25 ετών που έχουν ολοκληρώσει μέχρι και το Γυμνάσιο στην ΕΕ27, στην Ελλάδα και στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας (EUROSTAT, 2021).
Εικόνα 5. Ποσοστό πληθυσμού άνω των 25 ετών που έχουν ολοκληρώσει μέχρι και το Λύκειο στην ΕΕ27, στην Ελλάδα και στηνΠεριφέρεια Δυτικής Ελλάδας (EUROSTAT, 2021).
Σε ό,τι αφορά τους πολίτες άνω των 25 ετών που έχουν παρακολουθήσει ολόκληρο τον κύκλο σπουδών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, η Δυτική Ελλάδα βρίσκεται σε όμοια κατάσταση με την ΕΕ27 και την Ελλάδα (Εικόνα 3). Σε ό,τι αφορά το φύλο, σε ευρωπαϊκό επίπεδο το 49,2% των ανδρών και το 46% των γυναικών το 2011 είχαν ολοκληρώσει το Λύκειο. Τα ποσοστά αυτά μειώθηκαν κατά το 2020 σε 48,1% και 44,4%, αντίστοιχα. Το χάσμα ανάμεσα στα δύο φύλα παρέμεινε στο ύψος του 4% περίπου. Σε εθνικό επίπεδο τα ίδια ποσοστά το 2020 ανήλθαν σε 48% (άνδρες) και 44,2% (γυναίκες). Το 2011 το ποσοστό των γυναικών υπερείχε 3% περίπου. Σε επίπεδο Δυτικής Ελλάδας, το χάσμα είναι μεταξύ φύλων είναι σημαντικό (43,8% των ανδρών, έναντι 38,8% των γυναικών), πράγμα που ίσχυε και το 2011, όταν το ποσοστό των γυναικών που είχαν ολοκληρώσει μέχρι και το Λύκειο υπερείχε κατά 6% περίπου των ανδρών (Εικόνα 4).
Εικόνα 6. Ποσοστό πληθυσμού (άνδρες και γυναίκες) άνω των 25 ετών που έχουν ολοκληρώσει μέχρι και το Λύκειο στην ΕΕ27, στην Ελλάδα και στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας (EUROSTAT, 2021).
Σε ό,τι αφορά τους πολίτες άνω των 25 ετών που έχουν παρακολουθήσει τουλάχιστον κύκλο σπουδών μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, η Δυτική Ελλάδα υστερεί σημαντικά σε σχέση με την ΕΕ27 και την Ελλάδα, πιθανά λόγω του αγροτικού χαρακτήρα των οικονομιών της Ηλείας και της Αιτωλοακαρνανίας (Εικόνα 5).
Σε ό,τι αφορά το φύλο, σε ευρωπαϊκό επίπεδο το 24,4% των ανδρών και το 26,4% των γυναικών το 2011 είχαν ολοκληρώσει σπουδές τουλάχιστον μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Τα ποσοστά αυτά αυξήθηκαν κατά το 2020 σε 30,4% και 35,2%, αντίστοιχα. Το χάσμα ανάμεσα στα δύο φύλα αυξήθηκε από 2% περίπου το 2011 σε 4% περίπου το 2020. Σε εθνικό επίπεδο τα ίδια ποσοστά το 2020 ανήλθαν σε 30,9% (άνδρες) και 34,5% (γυναίκες). Το 2011 το ποσοστό των γυναικών ήταν αμελητέο. Σε επίπεδο Δυτικής Ελλάδας, το χάσμα είναι μεταξύ φύλων είναι σημαντικό (23% των ανδρών, έναντι 27,1% των γυναικών), αυξανόμενο σε σχέση με το 2011, όταν το ποσοστό των γυναικών που είχαν ολοκληρώσει σπουδές τουλάχιστον μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης υπερείχε κατά μόλις 1% των ανδρών (Εικόνα 6).
Εικόνα 7. Ποσοστό πληθυσμού άνω των 25 ετών που έχουν ολοκληρώσει τουλάχιστον μεταδευτεροβάθμιο κύκλο σπουδών στην ΕΕ27, στην Ελλάδα και στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας (EUROSTAT, 2021).
Εικόνα 8. Ποσοστό πληθυσμού (άνδρες και γυναίκες) άνω των 25 ετών που έχουν ολοκληρώσει τουλάχιστον μεταδευτεροβάθμιο κύκλο σπουδών στην ΕΕ27, στην Ελλάδα και στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας (EUROSTAT, 2021).
Από τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό πως το εργατικό δυναμικό της Δυτικής Ελλάδας χαρακτηρίζεται από μικρότερη εξειδίκευση σε σχέση με τον εθνικό και τον ευρωπαϊκό μέσο. Ακόμη, το ποσοστό των πολιτών που έχουν ολοκληρώσει το Δημοτικό ή/ και το Γυμνάσιο είναι σημαντικά μεγαλύτερο σε σχέση με τον εθνικό και ευρωπαϊκό μέσο, δίνοντας στην περιφερειακή οικονομία χαρακτηριστικά ελλείμματος πιστοποιημένων δεξιοτήτων. Στη Δυτική Ελλάδα, κλείνοντας, οι γυναίκες επιλέγουν περισσότερο να σπουδάζουν μετά το Λύκειο σε σχέση με τους άνδρες, με τάση περαιτέρω διεύρυνσης του χάσματος, τη στιγμή που σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο η μόρφωση τείνει πλέον να μην επηρεάζεται από το φύλο.
