Η Περιφερειακή Ανάπτυξη και η Αχαΐα ως παράδειγμα περιοχής σε διπλή απόκλιση

Η ομιλία του προέδρου του Επιμελητηρίου Αχαΐας Θεόδωρου Λουλούδη την πρώτη ημέρα της Γενικής Συνέλευσης της Κεντρικής Ενωσης Επιμελητηρίων Ελλάδος που έγινε στην Πάτρα στις 5 και 6 Δεκεμβρίου:

Κυρίες και κύριοι,

Η Γ.Σ. μας πραγματοποιείται σε μια συγκυρία όπου η χώρα σχεδιάζει το νέο αναπτυξιακό της υπόδειγμα για την περίοδο 2026–2030. Οπότε σε μια τέτοια καμπή, η φωνή των επιχειρήσεων πρέπει να είναι επιδραστική.  

Η ελληνική επιχειρηματικότητα  και ειδικά η μικρομεσαία βρίσκεται σήμερα σε ένα παράδοξο:

• Ναι, έχουν υλοποιηθεί σημαντικές θεσμικές μεταρρυθμίσεις.
• Ναι, το κανονιστικό πλαίσιο έχει εκσυγχρονιστεί.

Όμως ο «ιμάντας μεταφοράς» των μεταρρυθμίσεων δεν φτάνει επαρκώς μέχρι τον μικρό επιχειρηματία και στην περιφέρεια. Υπάρχουν 2 λόγοι για τους οποίους συμβαίνει αυτό.

• 1^ΟΝ, διότι οι σύγχρονες οικονομίες αναπτύσσονται μέσα από τις περιφέρειές τους. Ο ΟΟΣΑ, η Ε.Ε., αλλά και κάθε επιστημονική μελέτη συγκλίνουν στο ίδιο συμπέρασμα: χώρες με μεγάλες περιφερειακές ανισότητες δεν μπορούν να επιτύχουν βιώσιμη και διεθνώς ανταγωνιστική ανάπτυξη. Η Ελλάδα έχει κάνει βήματα, αλλά η απόσταση που μας χωρίζει από τον ευρωπαϊκό Μ.Ο. παραμένει.
• Και 2^ΟΝ, διότι η χώρα μας παίρνει κάτω από τη βάση στην επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα και την καθημερινότητα του επιχειρηματία στην πράξη. Αυτό αποτυπώνεται, στις εκθέσεις του ΙΟΒΕ, στην έκθεση του Κεντρικού Τραπεζίτη, αλλά και στα τελευταία συγκριτικά δεδομένα όπως π.χ. στην έκθεση Business Ready Report 2024 της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Επομένως, λειτουργώντας συνδυαστικά μεταξύ τους, η άνιση χωρική ανάπτυξη και η αναποτελεσματικότητα των διαδικασιών, οδηγούν στο να χάνονται ευκαιρίες ανάπτυξης, να μην διαχέεται η καινοτομία στην παραγωγή και το κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεων στην περιφέρεια να παραμένει υψηλότερο.

Άρα η συζήτησή μας σήμερα δεν μπορεί να είναι μόνο απαρίθμηση επιμέρους αναγκαίων παρεμβάσεων. Είναι κατ’ ουσίαν πολιτική και αναπτυξιακή και οι προσεγγίσεις όλων πρέπει να έχουν και την διάσταση της πρακτικής εφαρμογής των όποιων μεταρρυθμίσεων και αλλαγών.

Δηλαδή,

• πώς να κάνουμε τις δομές διοίκησης, αποτελεσματικές και λειτουργικές για τις μικρές μεσαίες επιχειρήσεις;
• πώς μειώνουμε το κόστος και τον χρόνο για τον επιχειρηματία για να εκτελέσει όλα όσα του ζητάμε;

Ζητάμε, από τις επιχειρήσεις μας που στην πλειοψηφία τους είναι μικρές, πολύ μικρές και οικογενειακές:

• να είναι πιο εξωστρεφείς,
• να αναζητούν ξένες αγορές,
• να αναβαθμίσουν τα προϊόντα και τις τεχνολογίες τους,
• να γίνουν πιο δυνατές στο ψηφιακό κομμάτι αλλά και πιο αποδοτικές ενεργειακά.

Γνωρίζουμε πόσο είναι το βάρος αυτό για τον επιχειρηματία, τι χρόνος και τι προσπάθεια απαιτείται για να ξεφύγει από την καθημερινή μάχη επιβίωσης η κάθε επιχείρηση και να προσαρμοστεί. Ναι είναι ευθύνη του να το κάνει αλλά δική μας ευθύνη και να τους παρέχουμε εφόδια και εργαλεία, να φτάνουν τα αναπτυξιακά μέτρα στην περιφέρεια και να έχει πρόσβαση η μικρή επιχείρηση στην πράξη.  

Θα πω λίγα λόγια την Αχαΐα ως χαρακτηριστικό παράδειγμα περιοχής σε διπλή απόκλιση (και πάντως όχι σε δυναμική σύγκλιση).

Η Αχαΐα, η Πάτρα και η ευρύτερη Δ.Ε. είναι περιοχή με τεράστιο δυναμικό, και με τα απαραίτητα στοιχεία για να πρωταγωνιστήσει: βιομηχανία, επιστήμη, τεχνολογία, αγροδιατροφή, τουρισμό, πολιτισμό. Πάραυτα η ανάκαμψη δεν είναι αισθητή. Αντίθετα υστερεί συγκριτικά με το Μ.Ο. (των άλλων περιφερειών, της χώρας και σε επίπεδο Ε.Ε.)

Η υστέρηση είναι διαχρονική και κινδυνεύει να καταστεί μόνιμη. Για την αντιστροφή της υφεσιακής πορείας της, απαιτείται ένα θετικό σοκ, μια επείγουσα αναπτυξιακή παρέμβαση, βασισμένη στις πραγματικές ανάγκες.

Καταθέσαμε τον περασμένο Απρίλιο μια πρόταση Ανασυγκρότησης και Σύγκλισης για την περιοχή, με 6+1 Αξονες Στρατηγικής και 85 Παρεμβάσεις, οι οποίες βρίσκονται αναρτημένες στην ιστοσελίδα μας. Απολύτως αναγκαίες και υλοποιήσιμες παρεμβάσεις, τις οποίες χωρίσαμε σε 16 άμεσες παρεμβάσεις και σε πιο μεσοπρόθεσμες.

Ποια είναι η εικόνα σήμερα:

• Καμία μεγάλη ενεργειακή επένδυση δεν χωροθετήθηκε στην Αχαΐα, ενώ ακόμα περιμένουμε την  έλευση του φυσικού αερίου (και θα μπούμε ποτέ σε υποδομές υδρογόνου ή ενεργειακές κοινότητες ?)
• Καμία σοβαρή ψηφιακή υποδομή δεν εγκαταστάθηκε στην περιοχή παρά τις ανάγκες του Π.Π.
• Ο σιδηρόδρομος παραμένει επί 20 χρόνια ένα ναυάγιο.
• Ο Οδοντωτός είναι πλέον διαλυμένος και κινδυνεύει με πλήρη και οριστική διακοπή δρομολογίων.
• Η αναβάθμιση της συνδετήριας οδού Πούντας-Καλαβρύτων με την Ολυμπία Οδό, αγνοείται σχεδόν 2 χρόνια μετά την πρωθυπουργική δέσμευση.
• Το αεροδρόμιο Αράξου βρίσκεται σε κατάσταση αναμονής, χωρίς επενδύσεις για αναβάθμιση αξιοπιστίας του και ελκυστικότητάς του.
• Ο σχεδιασμός κρουαζιέρας και το έργο πνοής της μαρίνας της Πάτρας κινούνται με πολύ αργούς ρυθμούς.
• Το πολεοδομικό σχέδιο της Πάτρας έχει παγώσει, η Πάτρα βρέθηκε εκτός χρηματοδότησης της πολεοδομικής μεταρρύθμισης από ΥΠΕΝ και Ανάκαμψης και αντίστοιχα σε κυκλοφοριακό, ηλεκτροκίνηση, δημόσιες συγκοινωνίες.

Ναι, μόλις χθες ολοκληρώθηκε η Πατρών-Πύργου μετά από 40 χρόνια αναποτελεσματικότητας και παλινωδίας που στοίχισε πολύ ακριβά στην τοπική κοινωνία.

Κυρίες και κύριοι, σχετικά με το διαρθρωτικό πρόβλημα της περιφερειακής απόκλισης, το Ε.Α. με την εμπειρία της Αχαίας, θεωρεί ότι πρέπει να εργαστούμε σε 8 άξονες:

1. [Ανασυγκρότηση από τις φυσικές καταστροφές, αντιστροφή του οικονομικού σοκ & ανάγκη πολύπλευρης ανθεκτικότητας]

Τους τελευταίους μήνες, η οικονομία της περιοχής βίωσε πολύ σοβαρά οικονομικά σοκ από τις φυσικές καταστροφές, αλλά και τη φθίνουσα πορεία του αγροτικού και κτηνοτροφικού τομέα που απαιτούν ειδική μεταχείριση και συνεκτικό σχέδιο ανασυγκρότησης το οποίο δεν έρχεται. Μέχρι σήμερα δεν είχαμε ούτε αποτίμηση των επιπτώσεων των πυρκαγιών της Πάτρας, ούτε των άλλων καταστροφών.

Ανακοινώθηκε ένα έκτακτο «Achaia Pass» για τον τουρισμό (δεν γνωρίζουμε βήματα για την εφαρμογή του) το οποίο δεν επεκτάθηκε σε όλες τις πληγείσες επιχειρήσεις από καταστροφές, όπως ζητήσαμε. Το ΕΑ έχει προτείνει και διεκδικεί ως κεντρική επιλογή, ένα συνεκτικό πρόγραμμα Ανασυγκρότησης της Αχαΐας, με:

• χρηματοδότηση από εθνικούς πόρους με τουλάχιστον με 2 εκατ. € για να συγκροτηθεί μηχανισμός υλοποίησης του ΤΟΠΣΑ. Δεν αποτελεί σπατάλη, αλλά βέλτιστη πρακτική εάν ενισχυθούν οι δομές τοπικής ανάπτυξης.
• πρόγραμμα βιώσιμης αποκατάστασης καμένων αγροτικών ζωνών, επίλυση προβλημάτων δασικών χαρτών, πρόγραμμα προστασίας και αναδάσωσης με πυράντοχα είδη για να μην ξανακαεί η Πάτρα.
• αντιπλημμυρική θωράκιση Χαράδρου και Μειλίχου.
• διόρθωση διοδίων (Ολυμπία Οδός, Γέφυρα) με αναδιαπραγμάτευση συμβάσεων με τεκμηριωμένα μοντέλα κόστους–κοινωνικού οφέλους.
• και άμεση συμπλήρωση όλων των εκκρεμών οδικών συνδέσεων της περιοχής Κ7, υπερκόμβος Ρίου, 16 κυκλικοί κόμβοι για κυκλοφοριακή αποσυμφόρηση.

Όλα αυτά δεν είναι απλώς “τοπικές εκκρεμότητες”.  Είναι εθνικές απώλειες στην ανταγωνιστικότητα και στη χωρική συνοχή που απαιτούν άμεσες και συστημικού επιπέδου παρεμβάσεις. Δεν μπορεί να γίνει περιφερειακή ανάπτυξη όταν η 3η μεγαλύτερη πόλη παραμένει εκτός κρίσιμων υποδομών, εκτός ψηφιακής και ενεργειακής μετάβασης. Χρειαζόμαστε:

• Άμεση ολοκλήρωση της νέας σιδηροδρομικής γραμμής Αθήνα–Πάτρα, με πλήρη σύνδεση στο λιμάνι.
• Αξιοποίηση του Λιμένα Πατρών ως κόμβου logistics, μεταφορών – διασύνδεσης με Ιταλία και ΝΑ Ευρώπη.
• Βελτίωση της πρόσβασης σε ΒΙΠΕ, Βιοτεχνικό Πάρκο και βιομηχανικές ζώνες, γιατί σήμερα η μεταφορά πρώτων υλών και προϊόντων είναι κοστοβόρα και αργή.
• Αναβάθμιση του αεροδρομίου Αράξου, ώστε η περιοχή να αξιοποιήσει τον συνεδριακό και επιχειρηματικό τουρισμό και να αποκτήσει γρήγορη πρόσβαση σε ευρωπαϊκές αγορές.
  
• [Στήριξη νέων μορφών επιχειρηματικότητας & δυναμικών κλάδων – με χωροθέτηση και στοχευμένες επενδύσεις]

Το Επιμελητήριο έχει καταθέσει ολοκληρωμένες προτάσεις για:

• Αγροδιατροφικό παραγωγικό πλέγμα με τοπικό σύστημα ποιότητας
• Αναβίωση της ελαιοκομίας και αμπελο-οινικού κλάδου & τεχνολογικές εφαρμογές γεωργίας ακριβείας
• Πρόγραμμα Go Local για διασύνδεση πρωτογενούς–τριτογενούς τομέα
• Κέντρο συντονισμού ανθεκτικότητας υπαίθρου
• Κοιτίδες καινοτομίας και κεφάλαιο σποράς νέων επιχειρήσεων
• Προγράμματα κατάρτισης για πράσινες και ψηφιακές δεξιότητες

Θέσεις για ένα νέο παραγωγικό μοντέλο Αχαΐας που πατάει στην εξωστρέφεια, στην αγροδιατροφή, στον τουρισμό ειδικού ενδιαφέροντος, στην πράσινη και γαλάζια οικονομία. Και όλα αυτά – το επαναλαμβάνω – προϋποθέτουν χωρική στόχευση δημοσίων επενδύσεων. Δεν μπορούμε να μιλάμε για ανάπτυξη όταν επί 20 χρόνια καμία εθνικής εμβέλειας υποδομή ενέργειας, δεδομένων, logistics ή τουρισμού δεν τοποθετήθηκε στην Πάτρα.

• [Χρηματοδότηση – Η ρευστότητα παραμένει ο αδύναμος κρίκος]

Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις της Αχαΐας αντιμετωπίζουν:

• περιορισμένη πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό,
• δυσκολία στην εξασφάλιση εγγυήσεων,
• ανάγκη για χρηματοδότηση μικρών κεφαλαίων για καθημερινή λειτουργία,
• εμπόδια στην ένταξη σε προγράμματα Ταμείου Ανάκαμψης λόγω υψηλών απαιτήσεων.

Προτείνουμε:

• Περιφερειακό Ταμείο Εγγυοδοσίας για ΜμΕ, ώστε να μπορεί μια μικρή επιχείρηση να χρηματοδοτήσει νέα επένδυση.
• Σύστημα microfinance έως 25.000€ για πολύ μικρές επιχειρήσεις – το πιο κρίσιμο τμήμα της τοπικής οικονομίας.
• Απλούστερα και πιο ευέλικτα προγράμματα για την ψηφιακή και πράσινη μετάβαση, προσαρμοσμένα στα δεδομένα της περιφέρειας.

Χωρίς χρηματοδότηση, η επιχειρηματικότητα στην Αχαΐα δεν μπορεί να αναπνεύσει.

• [Ψηφιακός μετασχηματισμός – Η μεγάλη πρόκληση των μικρών επιχειρήσεων]

Η πλειονότητα των ΜμΕ της περιοχής:

• δεν διαθέτει ψηφιακά εργαλεία,
• δεν αξιοποιεί το ηλεκτρονικό εμπόριο,
• υστερεί σε συστήματα κυβερνοασφάλειας,
• δεν έχει τεχνολογική υποστήριξη για να εκσυγχρονίσει την παραγωγή της.

Το Επιμελητήριο προτείνει:

• •             Ψηφιακό Κόμβο Αναβάθμισης Επιχειρήσεων, για συνεχή εκπαίδευση και τεχνική υποστήριξη.
• •             Εκτεταμένα προγράμματα κατάρτισης για ιδιοκτήτες και εργαζομένους.
• •             Εφαρμογή τεχνολογιών Industry 4.0 στη μεταποίηση της Αχαΐας.

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν είναι πολυτέλεια. Είναι προϋπόθεση επιβίωσης.

• [Σύνδεση Έρευνας – Επιχειρηματικότητας: Το μεγαλύτερο ανεκμετάλλευτο πλεονέκτημα της Αχαΐας]

Η Αχαΐα διαθέτει ένα από τα ισχυρότερα επιστημονικά οικοσυστήματα στην Ελλάδα, αποτέλεσμα μιας σοβαρής πολιτικής του ελληνικού κράτους από το 1950 και μετά.

• Πανεπιστήμιο Πατρών (1962)
• ΙΤΕ/ΙCE-HT
• Ερευνητικά εργαστήρια διεθνούς κύρους
• Δυναμικές τεχνολογικές εταιρείες και startups που προσελκύουν διεθνές επνενδυτικό ενδιαφέρον.

Όμως πλούτος όμως δεν αξιοποιείται επαρκώς από την επιχειρηματική κοινότητα.

Προτείνουμε:

• •             Παρατηρητήριο Μεταφοράς Τεχνολογίας στο Ε.Α., που θα φέρνει σε επαφή ερευνητές και επιχειρήσεις.
• •             Ετήσιες συμφωνίες συνεργασίας με το Πανεπιστήμιο και τα ερευνητικά κέντρα.
• •             Υποστήριξη για δημιουργία spin-offs και καινοτόμων επιχειρήσεων.

Η Ευρώπη δείχνει ξεκάθαρα τον δρόμο: όπου συνδέεται η έρευνα με την παραγωγή, δημιουργείται πλούτος, ποιότητα και εξωστρέφεια.

• [Ανθρώπινο δυναμικό – Η μεγάλη πρόκληση της επόμενης πενταετίας]

Οι επιχειρήσεις της Αχαΐας αντιμετωπίζουν σοβαρή δυσκολία στην εξεύρεση:

• •             τεχνικών επαγγελμάτων,
• •             μηχανικών και στελεχών logistics,
• •             προγραμματιστών και ειδικών πληροφορικής.

Ταυτόχρονα, παρατηρείται «διαρροή ταλέντου» προς κεντρικές πόλεις και το εξωτερικό.

Το Επιμελητήριο προτείνει δημιουργία “Κέντρου Επιχειρηματικών Δεξιοτήτων Αχαΐας” σε συνεργασία με την Περιφέρεια και τα Πανεπιστήμια. Ένα κέντρο που:

• •             θα λειτουργεί σε συνεργασία με την Περιφέρεια, τα πανεπιστήμια και τους παραγωγικούς φορείς,
• •             θα παρέχει στοχευμένα, πρακτικά προγράμματα κατάρτισης για επιχειρήσεις,
• •             θα προσφέρει ταχύρρυθμα εργαστήρια ψηφιακών, τεχνικών και διοικητικών δεξιοτήτων,
• •             θα καλύπτει πραγματικές ανάγκες της αγοράς, όχι γενικόλογες θεωρίες.
• •             σύνδεση εκπαίδευσης–αγοράς εργασίας,
• •             κίνητρα για επιστροφή εξειδικευμένων νέων.

Η ανάπτυξη ενός τόπου είναι πάντα τόσο ισχυρή όσο και το ανθρώπινο δυναμικό του.

• [Ειδική χρηματοδότηση για κατάρτιση εργαζομένων ΜμΕ]

Ζητάμε να υιοθετηθεί ένα στοχευμένο χρηματοδοτικό εργαλείο για τη Δυτική Ελλάδα, που να καλύπτει:

• το κόστος κατάρτισης τεχνικών, στελεχών και εργαζομένων,
• την επιμόρφωση ιδιοκτητών μικρομεσαίων επιχειρήσεων,
• την αναβάθμιση δεξιοτήτων σε τομείς κρίσιμους για την ανάπτυξη:
• ψηφιακός μετασχηματισμός
• logistics
• αγροδιατροφή
• πωλήσεις και εξωστρέφεια
• τεχνολογίες παραγωγής.

Η χώρα χρηματοδοτεί μεγάλα έργα ήρθε η ώρα να χρηματοδοτήσει και τους ανθρώπους που θα τα λειτουργήσουν.

• [Επιχείρηση – Εκπαίδευση: Μόνιμη συνέργεια]

Η Αχαΐα δεν μπορεί να χάσει άλλο ανθρώπινο δυναμικό προς Αθήνα και εξωτερικό. Ζητούμε:

• συστηματική συνεργασία Επιμελητηρίου με ΤΕΕ, Λύκεια, ΙΕΚ και Πανεπιστήμιο,
• προγράμματα μαθητείας μέσα στις επιχειρήσεις,
• χαρτογράφηση αναγκών δεξιοτήτων ώστε η εκπαίδευση να μην “τρέχει πίσω” από την αγορά, αλλά δίπλα της.

• [Ο ρόλος των Επιμελητηρίων και της ΚΕΕΕ – Η αναγκαία θεσμική μεταρρύθμιση]

Επιτρέψτε μου να κάνω μια πιο ευρύτερη παρατήρηση. Στην εποχή της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης, τα Επιμελητήρια δεν μπορούν να είναι απλοί διαχειριστικοί μηχανισμοί, δεν πρέπει να παίζουν τον ρόλο του «τελευταίου γραναζιού» της αναπτυξιακής πολιτικής, αν θέλουμε πραγματική περιφερειακή ανάπτυξη, τότε το επιχειρηματικό σύστημα συμμετοχής πρέπει να αλλάξει. Πρέπει να είναι:

• στρατηγικοί σύμβουλοι της Πολιτείας,
• φορείς υποστήριξης των ΜμΕ,
• επιταχυντές συνεργασιών και κόμβοι καινοτομίας.

Η ΚΕΕΕ έχει τον ρόλο να μας συντονίσει. Οι προτάσεις μας είναι συγκεκριμένες:

α. Να συγκροτήσουμε μηχανισμό χάραξης πολιτικής στην ΚΕΕΕ μέσω του Ινστιτούτου μας

Συστηματική παρακολούθηση δεικτών, διάγνωση προβλημάτων, τεκμηρίωση, όχι μόνο διαβούλευση. Ζητάμε: να είμαστε ο θεσμικός συνομιλητής της χώρας για την επιχειρηματικότητα.

β. Να αναβαθμίσουμε το λειτουργικό μοντέλο των Επιμελητηρίων

Νέο οργανωτικό μοντέλο Επιμελητηρίου, με ψηφιακά εργαλεία, υπηρεσίες μητρώου, υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας, με την Αχαΐα ως πιλοτικό Επιμελητήριο σε επίπεδο χώρας.

γ. Να αποκτήσουμε στρατηγική παρουσία στα κέντρα ευρωπαϊκής πολιτικής

Όχι αποσπασματικά – αλλά με μόνιμη εκπροσώπηση.

δ. Να έχουμε ενισχυμένο ρόλο στα Τοπικά Σχέδια Ανάπτυξης

Η κυβέρνηση ξεκίνησε μια διαδικασία για 50 Σχέδια τοπικής ανάπτυξης σε όλη τη χώρα, αν θέλουμε να ριζώσει αυτή η προσπάθεια θα πρέπει να καταστεί bottom up, αυτοτροφοδοτούμενη με τοπικό συντονισμό και ενισχυμένη αρωγή και στήριξη της πολιτείας σε χρηματοδοτικό και τεχνικό επίπεδο. Τα Επιμελητήρια πρέπει να είναι βασικός συνομιλητής και να έχουν κεντρικό ρόλο στην υποστήριξη της υλοποίηση των τοπικών σχεδίων.

[Κλείσιμο – Κοινή πορεία & χείρα συνεργασίας]

Κυρίες και κύριοι,

Η Ελλάδα έχει μπροστά της μια μεγάλη ευκαιρία: το νέο Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης, τα νέα Ευρωπαϊκά Προγράμματα μετά το 2027. Αλλά τίποτα από αυτά δεν θα αποδώσει αν δεν έχουν χώρο εφαρμογής στην περιφέρεια. Κι αυτός ο χώρος δεν δημιουργείται με ευχολόγια ή λίστες έργων. Δημιουργείται με:

• στρατηγική,
• τεκμηρίωση,
• διαφάνεια,
• και συνεργασία.

Το Επιμελητήριο Αχαΐας είναι εδώ για να προσφέρει αποτελεσματικά και συντονιστικά σε όλη την αναπτυξιακή προσπάθεια. Η πόρτες μας είναι πάντα ανοικτές και προσφέρουμε χείρα συνεργασίας σε όλους. Η Αχαΐα μπορεί να γίνει πιλοτική περιφέρεια σύγχρονης περιφερειακής ανάπτυξης και σύγκλισης.

Κυρίες και κύριοι,

Η Αχαΐα έχει τα χαρακτηριστικά μιας δυναμικής περιφέρειας της Ευρώπης:

• ισχυρό επιστημονικό κεφάλαιο,
• βιομηχανική και αγροδιατροφική παράδοση,
• τεχνολογικές δυνατότητες,
• στρατηγική γεωγραφική θέση.

Εκείνο που χρειάζεται είναι:

• αναβάθμιση υποδομών,
• ενίσχυση χρηματοδότησης,
• ψηφιακός και πράσινος μετασχηματισμός,
• αξιοποίηση της έρευνας,
• ενδυνάμωση του ανθρώπινου δυναμικού.

Με σαφή στρατηγική, με συνέργειες και με πίστη στις δυνάμεις μας, μπορούμε να μετατρέψουμε την Αχαΐα σε έναν σύγχρονο κόμβο καινοτομίας, επιχειρηματικότητας και εξωστρέφειας ένα πραγματικό υπόδειγμα περιφερειακής ανάπτυξης για όλη τη χώρα.

Σας ευχαριστώ θερμά.